Kobalamin olarak da bilinen B12 vitamini adından sık sık söz ettirir oldu. Beslenmeye bağlı olarak eksikliği görülen B12 vitamini araştırmalara göre 50 yaş üzeri 31 kişiden birinde görülmektedir.
İnsan vücudun da sentezlenemeyen B12 vitamini vücutta değişik ve hayatienzimatik işlemlerde aktif rol oynar. Bunlar, DNA sentezi, aminoasit metabolizması, ve enerji metabolizması gibi birçok işlemde ön plandadır. Bu enzimatik işlemler esas olarak hücre içinde gerçekleşir ve özellikle de kemik iliği hücrelerinde, sinir hücrelerinde ve sindirim sistemi hücrelerinde hayati rol oynar. Hücrelerin yenilenip çoğalması, DNA sentezi, sinir liflerinin korunmasında gibi birçok görev alır.
B12 vitamini hayvansal kaynaklıdır, bitkisel bir kaynağı yoktur. En önemli kaynağı ise karacigˆer, bo¨brek ve yu¨rek gibi sakatatlardır. Sakatatların dışında et, balık, kümse hayvanları ve yumurtada da oldukc¸ayüksek miktarda bulunmaktadır. Hayvansal kaynaklı bir vitamin olmasından ötürü eksikliğinin veganlarda sıklıkla görülmesi beklenir. Vegan beslenmesinde ise B12 vitamin kaynakları olarak besinsel maya, su yosunu ve algleri kullanılabilir. Ancak çalışmalar bu kaynakların B12 kan seviyelerinde hemen hemen hiçbir etkiye sahip olmadıklarını göstermektedir. Bu sebeple veganların uzmana danışarak takviye kullanmaları gerekebilir.
Bilinenin aksine eksikliği sadece veganlarda görülmez, her yaş grubunda görülebilmektedir. Özellikle yaş ilerledikçe görülme sıklığı artar. Hatta beslenme ile dışarıdan yeterli miktarda B12 alınsa bile B12 yetersizliği yaşanabilir çünkü bu vitaminin emilimi, sindirimi ve dönüşümü zorlu ve karmaşık bir süreçtir. B12 vitamin eksiliğinin yaygın sebepleri: vegan ve vejetaryen diyetleri, gen mutasyonu, pernisyoz anemi, otoimmün hastalıklar, aşırı alkol tüketimi, ince bağırsak problemleri, düşük mide asidi seviyesi, kiloile ilgili operasyonlar olabilir. Bunlara ek olarak suda eriyebilen vitaminlerden olduğu için pişirme işlemleri sırasında da kayba uğramaktadır.
B12 yetersizliğinin yaygın belirtileri ise zayıflık, yorgunluk ve düşük enerji seviyesi, nefes darlığı, kalp çarpıntısı, iştah kaybı, ishal ve kabızlık gibi sindirim problemleri, sık sık kanama ya da deride morarma, kansızlık, depresyon ya da ruh halinde değişimler, ellerde ya da ayaklarda uyuşma ve karıncalanma, algıda bozukluk, hafıza kaybı, kafa karışıklığı, bunama, mide bulantısı ve kusma, karında şişlik ve gaz, denge kaybı ve sinirlilik hali sayılabilir.
B12 vitamin eksikliği tedavisinde ise eksiliğin şiddetine ve sebebine bağlı olarak değişmektedir. Hafif derecede bir eksiklikse eğer uygun beslenme programıyla B12 vitamin alımı arttırılmalı ve emiliminin yüksek düzeye ulaşması sağlanmalıdır. Ancak ileri derece bir yetersizlikse veya herhangi bir hastalığa bağlı oluşmuşsa B12 vitamini takviyeleri veya B12 vitamin iğnesi doktor tavsiyesinde kullanılmalıdır. Ancak takviye kullanımı sırasında da beslenmeye dikkat edilmesi gerekmektedir.